środa, 20 sierpnia 2014

SER i ESTAR czyli BYĆ

To, co odróżnia język portugalski od polskiego, to zdecydowanie czasowniki ser i estar, które najczęściej tłumaczy się jako być. Jeśli nie mieliście wcześniej do czynienia z hiszpańskim, może to wam sprawiać problemy. Dlatego właśnie ten post - oprócz odmiany tych nieregularnych czasowników, postaram się omówić zastosowanie i podać kilka przykładów użycia.

Poznamy tu również zaimki osobowe, nie będę temu poświęcać osobnego posta. Po prostu: ja - eu, ty - tu, on - ele, ona - ela, my - nós, wy - vocês, oni - eles, one - elas. Warto też zaznaczyć, że osoba druga i trzecia liczby mnogiej odmienia się tak samo.

SER
eu sou nós somos
tu es vocês/eles/elas são
você/ele/ela é

ESTAR
eu estou nós estamos
tu estás vocês/eles/elas estou
você/ele/ela está

Zastosowanie czasownika SER
  • narodowości - nacionalidades
    Vocês são portugueses? - Jesteście Portugalczykami?
    Eu sou português, - Ja jestem Portugalczykiem,
    mas ele é polaco. - ale on jest Polakiem.
  • zawody - profissões
    Sou professor - Jestem nauczycielem,
    e o meu irmão é médico. - a mój brat jest lekarzem.
    Zauważmy, że nie stawiamy w tym przypadku rodzajników przed nazwami zawodów.
  • pochodzenie - origem (de + nome (local))
    Donde és? És de Lisboa? - Skąd jesteś? Jesteś z Lizbony?
    Não, sou do Porto. - Nie, jestem z Porto.
    Przy okazji zauważmy, że z reguły miejscowości nie posiadają rodzajnika. Wiadomo jednak, że wyjątek potwierdza regułę. W tym przypadku wyjątkiem są nazwy miejscowości, które pochodzą od już istniejącego rzeczownika, tu mamy o porto - port.
  • posiadanie - posse (de + nome)
    O dicionário é do professor. - Słownik jest nauczyciela.
  • godziny, dni tygodnia daty - horas, dias da semana, datas
    Que horas são? - Która godzina?
    É uma hora - jest pierwsza.
    São duas horas. - jest druga.
    Przy okazji zauważmy, że godziny uzgadniamy zgodnie z ich liczbą.
  • cechy stałe (przymiotniki, materiał) - adjetivo, matéria
    A minha irmã é inteligente. - Moja siostra jest brdzo mądra.
    A mesa é de madeira. - Stół jest z drewna.
    O vestido é novo. - Sukienka jest nowa.
    Ela é loura. - Ona jest blondynką.

    W przykładach dla estar znajdziemy również przykłady zestawiające oba te czasowniki w jednym zdaniu.
  • określenie położenia (charakter stały!) - situação gográfica
    Gdańsk é na Polónia. - Gdańsk jest w Polsce.
    Varsóvia é a capital da Polónia. - Warszawa jest stolicą Polski.
Zastosowanie czasownika ESTAR
  • okolicznik miejsca - advérbio de lugar
    O dicionário está ali. - Słownik jest tam.
  • określenie położenia (zmienne) - em + local (sujeito móvel)
    Eles estão no estrangeiro. - Oni są za granicą.
    Está de férias no Algarve. - Jest na wakacjach w Algarve.
    O livro está em cima da mesa. - Książka jest na stole.
  • pogoda - tempo meteorológico
    Está muito calor lá fora. - Jest bardzo zimo na zewnątrz.
  • cechy zmienne (przymiotniki) adjectivo (característica temporária)
    A sopa está quente. - Zupa jest ciepła.
    Este bolo não está muito bom. - To ciastko nie jest zbyt dobre.
    Hoje estou cansado. - Dziś jestem zmęczony.
    Eles estão sentados à mesa. - Oni siedzą przy stole.
    Kilka przykładów, by zauważyć różnicę:
    O gato é preto. - Kot jest czarny.
    O gato está doente. - Kot jest chory.
    Os bolos desta pastelaria geralmente são óptimos, mas hoje não estão muito bons. - Ciasta z tej cukierni są zwykle wyśmienite, ale dziś nie są zbyt dobre.
    A água do mar é salgada. - Woda z morza jest słona.
    A sopa está salgada. - Zupa jest słona.
  • com (z) + nome (rzeczownik) (= ter (mieć) + nome)
    Estou com sede, - chce mi się pić,
    mas não estou com fome. - ale nie jestem głodny.
  • jak tam itp. - cumprimentar
    Como está? - Jak leci?
    Estou bem, obrigado. - Dobrze, dziękuję.

W kolejnej notatce poznamy odmianę czasowników regularnych (3 typy) w czasie teraźniejszym. Niedługo zaznajomimy się też z rodzajnikami, wyrazami pytającymi, a później z odmianą czasowników nieregularnych. Przyjdzie też czas na okoliczniki miejsca (a co za tym idzie, poznamy czasownik haver) i wiele, wiele innych.
Przykłady pochodzą w większości z książki Gramática Ativa, 2 wzięłam z staff.amu.edu.pl/~inveling/pdf/Nowak-18.pdf. W przyszłości mam zamiar wymyślać własne przykłady.

2 komentarze :

  1. Witam,
    bardzo dobrze zostały wyjaśnione różnice między "ser" i "estar". To bardzo pomocne. Pragnę zwrócić jedynie uwagę, że chyba wkradł się błąd w tłumaczeniu jednego zdania.

    Esta muito calor la fora. - Oznacza, że jest bardzo gorąco na zewnątrz, a nie bardzo zimno.


    OdpowiedzUsuń
  2. Bardzo fajne zestawienie, dziękuje !

    OdpowiedzUsuń